Κίμωνος δὲ ἀποθανόντος καὶ λιμοῦ γενομένου ἀπεχώρησαν ἀπὸ Κιτίου ,καὶ πλεύσαντες ὑπὲρ Σαλαμῖνος τῆς ἐν Κύπρῳ Φοίνιξι καὶ Κυπρίοις καὶ Κίλιξιν ἐναυμάχησαν καὶ ἐπεζομάχησαν ἅμα ,καὶ νικήσαντες ἀμφότερα ἀπεχώρησαν ἐπ' οἴκου καὶ αἱ ἐξ Αἰγύπτου νῆες πάλιν αἱ ἐλθοῦσαι μετ' αὐτῶν .

اما پس از مرگ کیمونوس و به خاطر شیوع قحطی از کیتیوم کناره گرفتند ، و به سمت سالامیس در قبرس راندند ، با فینیقی‌ها ، قبرسی‌ها و کیلیکی‌ها در نبردی دریایی و در همان زمان نبردی زمینی جنگیدند ، و بعد از پیروز شدن در هر دو به خانه برگشتند و همراه با آنها کشتی‌هایی بود که از مصر برمی‌گشت .

Λακεδαιμόνιοι δὲ μετὰ ταῦτα τὸν ἱερὸν καλούμενον πόλεμον ἐστράτευσαν ,καὶ κρατήσαντες τοῦ ἐν Δελφοῖς ἱεροῦ παρέδοσαν Δελφοῖς ·

بعد از این لاکدمونی‌ها از جنگی که مقدس نامیده می‌شد بیرون آمدند ، و پرستشگاه در دلفی را تصرف کرده ، به دلفیان تحویل دادند ؛

καὶ αὖθις ὕστερον Ἀθηναῖοι ἀποχωρησάντων αὐτῶν στρατεύσαντες καὶ κρατήσαντες παρέδοσαν Φωκεῦσιν .

بلافاصله بعد از عقب‌نشینی آنها ، آتنیان پس از حمله و پیشروی ، آن را به فوکیان پس دادند .

καὶ χρόνου ἐγγενομένου μετὰ ταῦτα Ἀθηναῖοι ,Βοιωτῶν τῶν φευγόντων ἐχόντων Ὀρχομενὸν καὶ Χαιρώνειαν καὶ ἄλλ' ἄττα χωρία τῆς Βοιωτίας ,ἐστράτευσαν ἑαυτῶν μὲν χιλίοις ὁπλίταις ,τῶν δὲ ξυμμάχων ὡς ἑκάστοις ἐπὶ τὰ χωρία ταῦτα πολέμια ὄντα ,Τολμίδου τοῦ Τολμαίου στρατηγοῦντος .

چند وقت گذشته بعد از این ، اورخومنوس و خایرونیا و چند منطقه دیگر در بوئوتیا ، در حالیکه در دست بوئوتیان تبعیدی بودند ، آتنی‌ها به مکان‌های متعلق به دشمن مذکور با هزار نفر از پیاده‌نظام اسلحه‌سنگین خود و متحدان ، تحت فرماندهی تولمیدس پسر تولمائوس حمله کردند .

καὶ Χαιρώνειαν ἑλόντες καὶ ἀνδραποδίσαντες ἀπεχώρουν φυλακὴν καταστήσαντες .

بعد از گرفتن خایرونیا و برده کردن ساکنان نگهبانانی برجا گذاشتند و شروع به بازگشت کردند .

πορευομένοις δ' αὐτοῖς ἐν Κορωνείᾳ ἐπιτίθενται οἵ τε ἐκ τῆς Ὀρχομενοῦ φυγάδες Βοιωτῶν καὶ Λοκροὶ μετ' αὐτῶν καὶ Εὐβοέων φυγάδες καὶ ὅσοι τῆς αὐτῆς γνώμης ἦσαν ,καὶ μάχῃ κρατήσαντες τοὺς μὲν διέφθειραν τῶν Ἀθηναίων ,τοὺς δὲ ζῶντας ἔλαβον .

در راه خود در کرونیا توسط بوئتیایی‌های تبعیدی از اورخومنوس ، همراهی شده با لوکریان‌ها و ایوبوینان‌های تبعیدی و دیگران که هم‌فکر بودند ، به آنها حمله شد ، و بعد از بردن در جنگ چند تن از آتنیان را کشتند ، در حالیکه دیگران را زنده گرفتند .

καὶ τὴν Βοιωτίαν ἐξέλιπον Ἀθηναῖοι πᾶσαν ,σπονδὰς ποιησάμενοι ἐφ' ᾧ τοὺς ἄνδρας κομιοῦνται .

آتنیان کل بوئوتیا را ترک کردند و پیمانی بستند که چطور با مردان باید رفتار شود ؛

καὶ οἱ φεύγοντες Βοιωτῶν κατελθόντες καὶ οἱ ἄλλοι πάντες αὐτόνομοι πάλιν ἐγένοντο .

و بوئوتیان‌های تبعیدی برگشتند و بقیه همه دوباره مستقل شدند .

μετὰ δὲ ταῦτα οὐ πολλῷ ὕστερον Εὔβοια ἀπέστη ἀπὸ Ἀθηναίων ,καὶ ἐς αὐτὴν διαβεβηκότος ἤδη Περικλέους στρατιᾷ Ἀθηναίων ἠγγέλθη αὐτῷ ὅτι Μέγαρα ἀφέστηκε καὶ Πελοποννήσιοι μέλλουσιν ἐσβαλεῖν ἐς τὴν Ἀττικὴν καὶ οἱ φρουροὶ Ἀθηναίων διεφθαρμένοι εἰσὶν ὑπὸ Μεγαρέων ,πλὴν ὅσοι ἐς Νίσαιαν ἀπέφυγον ·

و نه خیلی دیرتر بعد از این اوبویا علیه آتنی‌ها شورید و پریکلس دیگر از آنجا گذشته بود با ارتشی از آتنیان ، وقتی که خبر برایش آورده شد که مگارا شوریده بود ، پلوپونزی‌ها قصد حمله به اتیکه را دارند ، و نگهبان‌های آتنی توسط مگاران‌ها نابوده شده بودند ، به جز آنها که در نیسایا پناه گرفته بودند ؛

ἐπαγαγόμενοι δὲ Κορινθίους καὶ Σικυωνίους καὶ Ἐπιδαυρίους ἀπέστησαν οἱ Μεγαρῆς .

مگاران‌ها شورش کردند بعد از آنکه از کوریتیان‌ها و سیکیون‌ها و اپیداریان‌ها کمک آورده بودند .

ὁ δὲ Περικλῆς πάλιν κατὰ τάχος ἐκόμιζε τὴν στρατιὰν ἐκ τῆς Εὐβοίας .

در همین حال پریکلس با شتاب ارتش خود را از ایوبیا به عقب برگرداند .

καὶ μετὰ τοῦτο οἱ Πελοποννήσιοι τῆς Ἀττικῆς ἐς Ἐλευσῖνα καὶ Θριῶζε ἐσβαλόντες ἐδῄωσαν Πλειστοάνακτος τοῦ Παυσανίου βασιλέως Λακεδαιμονίων ἡγουμένου ,καὶ τὸ πλέον οὐκέτι προελθόντες ἀπεχώρησαν ἐπ' οἴκου .

و بعد از این ، پلوپونزیان بعد از حمله به اتیکه تا سرحد اولوسیس و تریوس ، تحت هدایت پلئیستوئاناکس ، پسر پاوسانیاس ، پادشاه لاکدمونی‌ها کشور را ویران کردند و بدون پیشرفت بیشتر به خانه بازگشتند .

καὶ Ἀθηναῖοι πάλιν ἐς Εὔβοιαν διαβάντες Περικλέους στρατηγοῦντος κατεστρέψαντο πᾶσαν ,καὶ τὴν μὲν ἄλλην ὁμολογίᾳ κατεστήσαντο ,Ἑστιαιᾶς δὲ ἐξοικίσαντες αὐτοὶ τὴν γῆν ἔσχον .

و آتنیان بعد از گذشتن دوباره از آن میان به سمت ایوبا تحت فرماندهی پریکلس تمام آن را تسخیر کردند ، و در قسمت دیگر با قرارداد صلحی سکنی گزیدند ، گرچه هستیان‌ها را از خانه‌شان راندند و قلمروشان را تسخیر کردند .

ἀναχωρήσαντες δὲ ἀπ' Εὐβοίας οὐ πολλῷ ὕστερον σπονδὰς ἐποιήσαντο πρὸς Λακεδαιμονίους καὶ τοὺς ξυμμάχους τριακοντούτεις ,ἀποδόντες Νίσαιαν καὶ Πηγὰς καὶ Τροιζῆνα καὶ Ἀχαΐαν ·

نه مدت زیاد بعد از برگشت از ایوبا آتش‌بسی با لاکدمونی‌ها و متحدانشان برای سی سال منعقد کردند ، و نیسایا و پگای و ترویزن و آخایا را برگرداندند ؛

ταῦτα γὰρ εἶχον Ἀθηναῖοι Πελοποννησίων .

آتنیان در پلوپونز مالک این‌ها بودند .

ἕκτῳ δὲ ἔτει Σαμίοις καὶ Μιλησίοις πόλεμος ἐγένετο περὶ Πριήνης ,καὶ οἱ Μιλήσιοι ἐλασσούμενοι τῷ πολέμῳ παρ' Ἀθηναίους ἐλθόντες κατεβόων τῶν Σαμίων .

در سال ششم جنگی بین سامیان و میلسیان بر سر پرینه رخ داد ، و میلسیان بعد از آنکه در جنگ بدتر بودند به آتن آمدند و با صدای بلند علیه سامیان شکایت کردند .

ξυνεπελάβοντο δὲ καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς Σάμου ἄνδρες ἰδιῶται νεωτερίσαι βουλόμενοι τὴν πολιτείαν .

تعداد خاص افراد خصوصی از خود ساموس هم در این شرکت داشتند و می خواستند علیه دولت انقلاب کنند .

πλεύσαντες οὖν Ἀθηναῖοι ἐς Σάμον ναυσὶ τεσσαράκοντα δημοκρατίαν κατέστησαν ,καὶ ὁμήρους ἔλαβον τῶν Σαμίων πεντήκοντα μὲν παῖδας ,ἴσους δὲ ἄνδρας ,καὶ κατέθεντο ἐς Λῆμνον ,καὶ φρουρὰν ἐγκαταλιπόντες ἀνεχώρησαν .

بنابراین آتنیان با چهل کشتی به ساموس روانه شدند و دموکراسی برقرار کردند ، از سامیان گروگان گرفتند ، پنچاه پسر جوان و همانقدر هم مرد ، آنان را در لمنوس گذاشتند ، و بعد از گذاشتن نگهبان به خانه بازگشتند .

τῶν δὲ Σαμίων ἦσαν γάρ τινες οἳ οὐχ ὑπέμειναν ,ἀλλ' ἔφυγον ἐς τὴν ἤπειρον ,ξυνθέμενοι τῶν ἐν τῇ πόλει τοῖς δυνατωτάτοις καὶ Πισσούθνῃ τῷ Ὑστάσπου ξυμμαχίαν ,ὃς εἶχε Σάρδεις τότε ,ἐπικούρους τε ξυλλέξαντες ἐς ἑπτακοσίους διέβησαν ὑπὸ νύκτα ἐς τὴν Σάμον ,καὶ πρῶτον μὲν τῷ δήμῳ ἐπανέστησαν καὶ ἐκράτησαν τῶν πλείστων ,ἔπειτα τοὺς ὁμήρους ἐκκλέψαντες ἐκ Λήμνου τοὺς αὑτῶν ἀπέστησαν ,καὶ τοὺς φρουροὺς τοὺς Ἀθηναίων καὶ τοὺς ἄρχοντας οἳ ἦσαν παρὰ σφίσιν ἐξέδοσαν Πισσούθνῃ ,ἐπί τε Μίλητον εὐθὺς παρεσκευάζοντο στρατεύειν .

اما برخی از سامیان بودند که آنجا نماندند ، بلکه به قاره گریختند ، بعد از توافق با قدرتمندترین آنان در شهر و اتحاد با پیسوتنس ، پسر هوستاپس ، که آن وقت ساردیس را داشت ، هفتصد مزدور جمع کردند ، در شب به سمت ساموس گذر کردند ، و ابتدا به مردم حمله کردند ، اکثر آنها را مغلوب کردند ، سپس بعد از دزدیدن گروگان‌های خودشان از لمنوس شورش کردند و نگهبانان و فرماندهان آتنی که با آنها بودند را تسلیم پیسوتنس کردند ، و بلافاصله برای حمله نظامی به میلتوس آماده شدند .

ξυναπέστησαν δ' αὐτοῖς καὶ Βυζάντιοι .

و بیزانس نیز با آنها شورش کرد .

Ἀθηναῖοι δὲ ὡς ᾔσθοντο ,πλεύσαντες ναυσὶν ἑξήκοντα ἐπὶ Σάμου ταῖς μὲν ἑκκαίδεκα τῶν νεῶν οὐκ ἐχρήσαντο ( ἔτυχον γὰρ αἱ μὲν ἐπὶ Καρίας ἐς προσκοπὴν τῶν Φοινισσῶν νεῶν οἰχόμεναι ,αἱ δὲ ἐπὶ Χίου καὶ Λέσβου περιαγγέλλουσαι βοηθεῖν ) ,τεσσαράκοντα δὲ ναυσὶ καὶ τέσσαρσι Περικλέους δεκάτου αὐτοῦ στρατηγοῦντος ἐναυμάχησαν πρὸς Τραγίᾳ τῇ νήσῳ Σαμίων ναυσὶν ἑβδομήκοντα ,ὧν ἦσαν αἱ εἴκοσι στρατιώτιδες ( ἔτυχον δὲ αἱ πᾶσαι ἀπὸ Μιλήτου πλέουσαι ) ,καὶ ἐνίκων Ἀθηναῖοι .

به محض اینکه آتنیان شنیدند ، با شصت کشتی علیه ساموس روانه شدند ؛ شانزده تا از کشتی‌ها را هرگز استفاده نکردند ( برای عده‌ای فقط به کاریا رفته بودند تا ناوگان فینیقی را تحت نظر بگیرند ، و باقی به خیوس و لسبوس با حمل سفارشات جهت تقویت نیرو ) ، اما چهل و چهار کشتی تحت فرماندهی پریکلس با نه همکار ، نزدیک جزیره تراگیا ، با هفتاد کشتی ساموسی روبرو شدند که بیست تا از آنها کشتی جنگی بودند ، ( و همه تازه از میلتوس می‌آمدند ) ، و آتنیان پیروز بودند .

ὕστερον δὲ αὐτοῖς ἐβοήθησαν ἐκ τῶν Ἀθηνῶν νῆες τεσσαράκοντα καὶ Χίων καὶ Λεσβίων πέντε καὶ εἴκοσι ,καὶ ἀποβάντες καὶ κρατοῦντες τῷ πεζῷ ἐπολιόρκουν τρισὶ τείχεσι τὴν πόλιν καὶ ἐκ θαλάσσης ἅμα .

بعد از آن با چهل کشتی از آتن و بیست و پنج کشتی خیوسی و لسبوسی تقویت شدند ، و بعد از پیاده شدن و بعد از به دست آوردن برتری توسط پیاده‌نظام شهر را از طرف دریا و با سه دیوار در همان زمان محاصره کردند .

Περικλῆς δὲ λαβὼν ἑξήκοντα ναῦς ἀπὸ τῶν ἐφορμουσῶν ᾤχετο κατὰ τάχος ἐπὶ Καύνου καὶ Καρίας ,ἐσαγγελθέντων ὅτι Φοίνισσαι νῆες ἐπ' αὐτοὺς πλέουσιν ·

در همین زمان پریکلس بعد از گرفتن شصت کشتی از آنها که لنگر زده بودند با عجله آنها را برای کاونوس و کاریا اعزام کرد ، اعلام شده بود که ناوگان فینقی بر علیه آنان روانه شده است ؛

ᾤχετο γὰρ καὶ ἐκ τῆς Σάμου πέντε ναυσὶ Στησαγόρας καὶ ἄλλοι ἐπὶ τὰς Φοινίσσας .

و در واقع استساگوراس و دیگران با پنج کشتی علیه فینیقی‌ها از ساموس رفته بودند .

ἐν τούτῳ δὲ οἱ Σάμιοι ἐξαπιναίως ἔκπλουν ποιησάμενοι ἀφάρκτῳ τῷ στρατοπέδῳ ἐπιπεσόντες τάς τε προφυλακίδας ναῦς διέφθειραν καὶ ναυμαχοῦντες τὰς ἀνταναγομένας ἐνίκησαν ,καὶ τῆς θαλάσσης τῆς καθ' ἑαυτοὺς ἐκράτησαν ἡμέρας περὶ τέσσαρας καὶ δέκα ,καὶ ἐσεκομίσαντο καὶ ἐξεκομίσαντο ἃ ἐβούλοντο .

اما در همان زمان سامیان ناگهان به سمت اردوگاه که مستحکم نشده بود ، بادبان افراشتند ، به کشتی‌های دیده‌بان حمله کردند و آنها را ویران کردند و بعد از رهبری جنگی دریایی آنها که برای مقابله با آنها روانه شده بودند را شکست دادند ، و برای چهارده روز اربابان دریاهای خودشان ماندند و آنچه را که می‌خواستند وارد و صادر کردند .

ἐλθόντος δὲ Περικλέους πάλιν ταῖς ναυσὶ κατεκλῄσθησαν .

اما با رسیدن پریکلس یک بار دیگر با کشتی محاصره شدند .

καὶ ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ὕστερον προσεβοήθησαν τεσσαράκοντα μὲν αἱ μετὰ Θουκυδίδου καὶ Ἅγνωνος καὶ Φορμίωνος νῆες ,εἴκοσι δὲ αἱ μετὰ Τληπολέμου καὶ Ἀντικλέους ,ἐκ δὲ Χίου καὶ Λέσβου τριάκοντα .

و بعد از آن چهل کشتی از آتن با توکودیدس و هاگنون و فورمیون برای کمک رسیدند ؛ بیست تا با تلپولموس و آنتیکلس ، و سی تا از خیوس و لسبوس .

καὶ ναυμαχίαν μέν τινα βραχεῖαν ἐποιήσαντο οἱ Σάμιοι ,ἀδύνατοι δὲ ὄντες ἀντίσχειν ἐξεπολιορκήθησαν ἐνάτῳ μηνὶ καὶ προσεχώρησαν ὁμολογίᾳ ,τεῖχός τε καθελόντες καὶ ὁμήρους δόντες καὶ ναῦς παραδόντες καὶ χρήματα τὰ ἀναλωθέντα ταξάμενοι κατὰ χρόνους ἀποδοῦναι .

و سامیان پس از جنگ کوتاه مدت دریایی ، و قادر به مقاومت نبودن ، نه ماه تحت محاصره بودند ، و تسلیم آن شرایط شدند : پایین کشیدن دیوارهایشان ، دادن گروگان و تحویل دادن کشتی‌ها و مقرر کردند هزینه‌های جنگ را به اقساط بپردازند .

ξυνέβησαν δὲ καὶ Βυζάντιοι ὥσπερ καὶ πρότερον ὑπήκοοι εἶναι .

و اما بیزانس‌ها توافق کردند مانند قبل تسخیر شده باشند .

οἵ τε οὖν Ἀθηναῖοι τοὺς πρέσβεις ,ὥσπερ ἐπεστάλη ,κατεῖχον ,καὶ ὁ Θεμιστοκλῆς ἐπελθὼν τοῖς Λακεδαιμονίοις ἐνταῦθα δὴ φανερῶς εἶπεν ὅτι ἡ μὲν πόλις σφῶν τετείχισται ἤδη ὥστε ἱκανὴ εἶναι σῴζειν τοὺς ἐνοικοῦντας ,εἰ δέ τι βούλονται Λακεδαιμόνιοι ἢ οἱ ξύμμαχοι πρεσβεύεσθαι παρὰ σφᾶς ,ὡς πρὸς διαγιγνώσκοντας τὸ λοιπὸν ἰέναι τά τε σφίσιν αὐτοῖς ξύμφορα καὶ τὰ κοινά .

پس آتنیها وقتی اطلاع یافتند سفیران را بازداشت کردند ، و تمیستوکلس با لاکدمونیها روبرو شد و در آنجا به آنها آشکارا گفت که شهرشان اینک قوی شده است پس شایسته است از ساکنانش محافظت کند ؛ و اگر لاکدمونی‌ها یا متحدانشان بخواهند سفیری به آنها بفرستند ، باید با آنها مثل مردمی برخورد کنند که می‌توانند منافع خودشان و منافع عمومی در آینده را تشخیص دهند .