CDH VIII
Marthe Nemegeer / Cur Deus homo
- Created on 2025-05-13 17:17:29
- Modified on 2025-05-14 14:23:56
- Translated by Manuel Kalekas
- Aligned by Marthe Nemegeer
Latin
Ἑλληνική Transliterate
VIII . Quomodo licet humilia quae dicimus de Christo non pertineant ad divinitatem tamen inconveniens videatur infidelibus ea de illo dici secundum hominem et unde illis videatur idem homo non sponte mortuus esse
A . : Sufficere nobis debet ad rationem voluntas Dei cum aliquid facit , licet non videamus cur velit . voluntas namque Dei numquam est irrationabilis .
B . : Verum est , si constat Deum id velle unde agitur . Nequaquam enim acquiescunt multi Deum aliquid velle , si ratio repugnare videtur .
A . : Quid tibi videtur repugnare rationi , cum Deum ea voluisse fatemur quae de eius incarnatione credimus ?
B . : Ut breviter dicam : altissimum ad tam humilia inclinari , omnipotentem aliquid facere cum tanto labore .
A . : Qui hoc dicunt , non intelligunt quod credimus . Divinam enim naturam absque dubio asserimus impassibilem , nec ullatenus posse a sua celsitudine humiliari , nec in eo quod facere vult laborare . Sed dominum Christum Iesum dicimus verum Deum et verum hominem , unam personam in duabus naturas et duas naturas in una persona . Quapropter cum dicimus Deum aliquid humile aut infirmum pati non hoc intelligimus secundum sublimitatem impassibilis naturae , sed secundum infirmitatem humanae substantiae quam gerebat ; et sic nostrae fidei nulla ratio obviare cognoscitur . Sic enim nullam divinae substantiae significamus humilitatem , sed unam Dei et hominis monstramus esse personam . Non ergo in incarnatione Dei ulla eius humilitas intelligitur facta , sed natura hominis creditur exaltata
B . : Ita sit , nihil imputetur divinae naturae , quod secundum infirmitatem hominis de Christo dicitur . Verum quomodo iustum aut rationabile probari poterit , quia Deus hominem illum , quem pater filium suum dilectum in quo sibi bene complacuit , vocavit et quem filius se ipsum fecit , sic tractavit aut tractari permisit ? Quae autem iustitia est hominem omnium iustissimum morti tradere pro peccatore ? Quis homo , si innocentem damnaret ut nocentem liberaret , damnandus non iudicaretur ? Ad idem enim res deduci videtur inconveniens , quod supra dictum est . Nam si aliter peccatores salvare non potuit quam iustum damnando : ubi est eius omnipotentia ? Si vero potuit sed non voluit : quomodo defendemus sapientiam eius atque iustitiam ?
A . : Deus pater non , quemadmodum videris intelligere , hominem illum tractavit aut innocentem pro nocente morti tradidit . Non enim eum invitum ad mortem ille coegit aut occidi permisit , sed idem ipse sponte sua mortem sustinuit , ut homines salvaret .
B . : Etiam si non invitum , quoniam voluntati patris consensit , quodam tamen modo illum coegisse videtur praecipiendo . Dicitur enim quia Christus » » humiliavit se ipsum , factus oboediens « « patri » » usque ad mortem , mortem autem crucis ; propter quod et Deus illum exaltavit « « ; et quia » » didicit oboedientiam ex iis quae passus est « « et quia » » proprio filio non pepercit « « pater , » » sed pro nobis omnibus tradidit illum « « . Et idem filius dicit : » » Non veni voluntatem meam facere , sed voluntatem eius qui misit me « « . Et iturus ad passionem dicit : » » Sicut mandatum dedit mihi pater , sic facio . « « Item : » » Calicem quem dedit mihi pater , non bibam illum ? Et alibi : » » Pater , si possibile est , transeat a me calix iste ; verumtamen non sicut ego volo , sed sicut tu « « Et : » » Pater , si non potest hic calix transire , nisi bibam illum , fiat voluntas tua . « « In his omnibus plus videtur Christus oboedientia cogente quam spontanea voluntate disponente mortem sustinuisse .
A . : Sufficere nobis debet ad rationem voluntas Dei cum aliquid facit , licet non videamus cur velit . voluntas namque Dei numquam est irrationabilis .
B . : Verum est , si constat Deum id velle unde agitur . Nequaquam enim acquiescunt multi Deum aliquid velle , si ratio repugnare videtur .
A . : Quid tibi videtur repugnare rationi , cum Deum ea voluisse fatemur quae de eius incarnatione credimus ?
B . : Ut breviter dicam : altissimum ad tam humilia inclinari , omnipotentem aliquid facere cum tanto labore .
A . : Qui hoc dicunt , non intelligunt quod credimus . Divinam enim naturam absque dubio asserimus impassibilem , nec ullatenus posse a sua celsitudine humiliari , nec in eo quod facere vult laborare . Sed dominum Christum Iesum dicimus verum Deum et verum hominem , unam personam in duabus naturas et duas naturas in una persona . Quapropter cum dicimus Deum aliquid humile aut infirmum pati non hoc intelligimus secundum sublimitatem impassibilis naturae , sed secundum infirmitatem humanae substantiae quam gerebat ; et sic nostrae fidei nulla ratio obviare cognoscitur . Sic enim nullam divinae substantiae significamus humilitatem , sed unam Dei et hominis monstramus esse personam . Non ergo in incarnatione Dei ulla eius humilitas intelligitur facta , sed natura hominis creditur exaltata
B . : Ita sit , nihil imputetur divinae naturae , quod secundum infirmitatem hominis de Christo dicitur . Verum quomodo iustum aut rationabile probari poterit , quia Deus hominem illum , quem pater filium suum dilectum in quo sibi bene complacuit , vocavit et quem filius se ipsum fecit , sic tractavit aut tractari permisit ? Quae autem iustitia est hominem omnium iustissimum morti tradere pro peccatore ? Quis homo , si innocentem damnaret ut nocentem liberaret , damnandus non iudicaretur ? Ad idem enim res deduci videtur inconveniens , quod supra dictum est . Nam si aliter peccatores salvare non potuit quam iustum damnando : ubi est eius omnipotentia ? Si vero potuit sed non voluit : quomodo defendemus sapientiam eius atque iustitiam ?
A . : Deus pater non , quemadmodum videris intelligere , hominem illum tractavit aut innocentem pro nocente morti tradidit . Non enim eum invitum ad mortem ille coegit aut occidi permisit , sed idem ipse sponte sua mortem sustinuit , ut homines salvaret .
B . : Etiam si non invitum , quoniam voluntati patris consensit , quodam tamen modo illum coegisse videtur praecipiendo . Dicitur enim quia Christus » » humiliavit se ipsum , factus oboediens « « patri » » usque ad mortem , mortem autem crucis ; propter quod et Deus illum exaltavit « « ; et quia » » didicit oboedientiam ex iis quae passus est « « et quia » » proprio filio non pepercit « « pater , » » sed pro nobis omnibus tradidit illum « « . Et idem filius dicit : » » Non veni voluntatem meam facere , sed voluntatem eius qui misit me « « . Et iturus ad passionem dicit : » » Sicut mandatum dedit mihi pater , sic facio . « « Item : » » Calicem quem dedit mihi pater , non bibam illum ? Et alibi : » » Pater , si possibile est , transeat a me calix iste ; verumtamen non sicut ego volo , sed sicut tu « « Et : » » Pater , si non potest hic calix transire , nisi bibam illum , fiat voluntas tua . « « In his omnibus plus videtur Christus oboedientia cogente quam spontanea voluntate disponente mortem sustinuisse .
Ἀνσέλμος
Ἀρκεῖν ἡμῖν δεῖ πρὸς λόγον τὴν αὐτοῦ θέλησιν ἐπειδάν τι ποιῇ∙ εἰ καὶ συνιέναι μὴ δυνάμεθα δια τί οὕτω βούλεται∙ ἡ γὰρ τοῦ Θεοῦ θέλησις ἄλογος οὐκ ἔστι∙
Βώσσος
Ἀλλ’ εἰ ἔστι τόδέ τι βούλεσθαι τὸν Θεόν , ὅθεν τοῦτο δὴ καὶ γίνεται∙ τὸ γὰρ τὸν Θεὸν βούλεσθαί τι πολλοῖς οὐκ ἀρέσκει εἴγε ὁ λόγος μάχεσθαι δοκῇ∙
Ἀνσέλμος
Τί δὲ μάχεσθαι τῷ λόγῳ δοκεῖ σοι∙ ἆρ’ ἐπειδὰν λέγωμεν ἐθελῆσαι τὸν Θεὸν , οἷς περὶ τῆς αὐτοῦ σαρκώσεως πιστεύομεν ;
Βώσσος
Ἵν’ οὕτω βραχέως εἴπω , τὸ τὸν σφόδρα ὑψηλὸν καὶ παντοδύναμον πρὸς τὰ οὕτως ὕπτια κατελθόντα πεποιηκέναι τι μετὰ τοσούτου πόνου : +
Η’
Ὅτι εἰ καὶ τὰ ταπεινὰ ἅ φαμεν περὶ τοῦ Χριστοῦ οὐκ ἀνήκουσιν αὐτοῦ τῇ θεότητι , ὅμως ἄτοπον τοῖς ἀπίστοις δοκεῖ ταῦτα περὶ αὐτοῦ λέγεσθαι καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον , καὶ πόθεν αὐτοῖς δοκεῖ τὸ τὸν αὐτὸν ἄνθρωπον οὐχ ἑκουσίως ἀποθανεῖν
Ἀνσέλμος
Οἱ τοῦτο λέγοντες τὸ πιστευόμενον παρ’ ἡμῶν , οὐ συνιᾶσι∙ τὴν μὲν γὰρ θείαν φύσιν ἀναμφιβόλως ὁμολογοῦμεν ἀπαθῆ∙ καὶ μήτε μὴδ’ ὁπωσοῦν δύνασθαι τῆς οἰκείας περιωπῆς καθυφεῖναι , μήθ’ ὃ βούλεται μετὰ πόνου ποιεῖν∙ τὸν δὲ Χριστὸν ἀληθῆ φαμὲν εἶναι Θεόν∙ καὶ ἄνθρωπον ἀληθῆ∙ ἓν πρόσωπον ἔν δυοὶ φύσεσι∙ καὶ δύο φύσεις ἐν ἑνί προσώπῳ , διόπερ ὅταν λέγωμεν τὸν Θεὸν ταπεινόν τι ἢ ἀσθενὲς παθεῖν , οὐ τοῦτο κατὰ τὴν ὑπεροχὴν τῆς θείας ἐννοοῦμεν , κατὰ δὲ τὴν ἀσθένειαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως δηλονότι∙ καὶ οὕτως οὐδεὶς τῇ ἡμετέρᾳ πίστει λόγος ἐναντιούμενος καθορᾶται∙ οὑτωσὶ γὰρ οὐδεμίαν τῆς θείας φύσεως σημαίνομεν ἀσθένειαν∙ ἀλλ’ ἓν Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου πρόσωπον δείκνυμεν εἶναι∙ οὐ τοίνυν τῇ τοῦ Θεοῦ σαρκώσει ἀσθένειά τις αὐτῷ νοεῖται γεγονέναι∙ ἀλλ’ ἡ τοῦ Θεοῦ φύσις πιστεύεται ὑψωθῆναι∙
Βώσσος
Ἔστω ταῦτα∙ μὴ δ’ ὁτιοῦν ἢ λόγον ἔχον οἷόν τε δειχθῆναι , τὸ , τὸν Θεὸν , ἐκεῖνον τὸν ἄνθρωπον ὃν ὁ Πατὴρ Υἱὸν ἑαυτοῦ ἀγαπητὸν ἐν ᾧ εὐδόκησεν ἐκάλεσε∙ καὶ ὃν ὁ Υἱὸς ἑαυτῷ Πατέρα πεποίηκεν∙ οὕτωσὶ τούτῳ χρήσασθαι ἢ τὰ καθ’ αὐτὸν οὕτω διατεθῆναι ἐπιτρέψαι∙ τίς δὲ δικαιοσύνη , ἄνθρωπον δικαιότατον πάντων , ἀποθανεῖν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν παραδοῦναι∙ τίς ἀνθρώπων εἴ τινα τιμωρησάμενος δίκαιον ἵν’ ἐλευθερώσῃ τὸν ἄδικον , δίκης ἄξιος οὐκ ἂν κριθείη , πρὸς τὸ αὐτὸ τοίνυν εἰρημένον ἄτοπον ἐπανιέναι τὸ πρᾶγμα δοκεῖ∙ εἰ μὲν γὰρ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἑτέρως οὐκ ἐδύνατο σῶσαι , εἰ μὴ τοῦ δικαίου κατεψηφίζετο , τὸ παντοδύναμον αὐτοῦ ποῦ φανεῖται · εἰ δὲ δυνάμενος οὐκ ἠθέλησε , πῶς ὑπεραπολογησόμεθα τῆς σοφίας αὐτοῦ καὶ τῆς δικαιοσύνης∙
Ἀνσέλμος
Ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ οὐχ ὃν τρόπον οἱ ἰουδαῖοι δοκοῦσι τὸν ἄνθρωπον ἐκεῖνον διέθετο , ἢ τὸν δίκαιον ἀποθανεῖν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν παραδέδωκεν∙ οὐ γὰρ ἄκοντα πρὸς θάνατον ἐκεῖνον ἠνάγκασεν∙ ἢ σφαγῆναι προύτρεψεν∙ ἀλλ’ αὐτὸς ἑκὼν τοῦ θανάτου ἐγεύσατο ἵνα τοὺς ἀνθρώπους ἐλευθερώσῃ∙
Βώσσος
Ἀλλ’ εἰ καὶ μὴ ἄκοντα ἅτε τῇ τοῦ Πατρὸς θελήσει συνευδοκήσαντα , πῶς αὐτὸν ὅμως ἀναγκάσαι δοκεῖ προστάττων∙ περὶ γὰρ τοῦ Χριστοῦ λέγεται ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν μέχρι θανάτου∙ θανάτου δὲ σταυροῦ∙ διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε∙ καὶ ὅτι ἔμαθεν ἐξ’ ὧν ἔπαθε τὴν ὑπακοήν∙ καὶ ὅτι τοῦ ἰδίου Υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο , ἀλλ’ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν ἑαυτόν∙ καὶ αὐτὸς ὁ Υἱός φησιν , οὐκ ἦλθον ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με∙ καὶ πάλιν , καθὼς ἐντολήν δέδωκέ μοι ὁ Πατὴρ οὕτω ποιῶ∙ πάλιν∙ τὸ ποτήριον ὃ δέδωκέ μοι ὁ Πατὴρ οὐ μὴ πίω αὐτό ; πάλιν∙ Πάτερ εἰ δυνατὸν παρελθέτω ἀπ’ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο∙ πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω ἀλλ’ ὡς σύ∙ πάλιν∙ Πάτερ εἰ οὐ δύναται τὸ ποτήριον τοῦτο ἀπελθεῖν ἀπ’ ἐμοῦ , εἰ μὴ αὐτὸ πίω , γενηθήτω τὸ θέλημά σου∙ ἐν πᾶσι τούτοις δοκεῖ τὸν Χριστὸν τῆς ὑπακοῆς ἀναγκαζούσης μᾶλλον ἢ γνώμης οἰκονομούσης ἑκουσίου τὸν θάνατον ὑπομεῖναι∙
Ἀρκεῖν ἡμῖν δεῖ πρὸς λόγον τὴν αὐτοῦ θέλησιν ἐπειδάν τι ποιῇ∙ εἰ καὶ συνιέναι μὴ δυνάμεθα δια τί οὕτω βούλεται∙ ἡ γὰρ τοῦ Θεοῦ θέλησις ἄλογος οὐκ ἔστι∙
Βώσσος
Ἀλλ’ εἰ ἔστι τόδέ τι βούλεσθαι τὸν Θεόν , ὅθεν τοῦτο δὴ καὶ γίνεται∙ τὸ γὰρ τὸν Θεὸν βούλεσθαί τι πολλοῖς οὐκ ἀρέσκει εἴγε ὁ λόγος μάχεσθαι δοκῇ∙
Ἀνσέλμος
Τί δὲ μάχεσθαι τῷ λόγῳ δοκεῖ σοι∙ ἆρ’ ἐπειδὰν λέγωμεν ἐθελῆσαι τὸν Θεὸν , οἷς περὶ τῆς αὐτοῦ σαρκώσεως πιστεύομεν ;
Βώσσος
Ἵν’ οὕτω βραχέως εἴπω , τὸ τὸν σφόδρα ὑψηλὸν καὶ παντοδύναμον πρὸς τὰ οὕτως ὕπτια κατελθόντα πεποιηκέναι τι μετὰ τοσούτου πόνου : +
Η’
Ὅτι εἰ καὶ τὰ ταπεινὰ ἅ φαμεν περὶ τοῦ Χριστοῦ οὐκ ἀνήκουσιν αὐτοῦ τῇ θεότητι , ὅμως ἄτοπον τοῖς ἀπίστοις δοκεῖ ταῦτα περὶ αὐτοῦ λέγεσθαι καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον , καὶ πόθεν αὐτοῖς δοκεῖ τὸ τὸν αὐτὸν ἄνθρωπον οὐχ ἑκουσίως ἀποθανεῖν
Ἀνσέλμος
Οἱ τοῦτο λέγοντες τὸ πιστευόμενον παρ’ ἡμῶν , οὐ συνιᾶσι∙ τὴν μὲν γὰρ θείαν φύσιν ἀναμφιβόλως ὁμολογοῦμεν ἀπαθῆ∙ καὶ μήτε μὴδ’ ὁπωσοῦν δύνασθαι τῆς οἰκείας περιωπῆς καθυφεῖναι , μήθ’ ὃ βούλεται μετὰ πόνου ποιεῖν∙ τὸν δὲ Χριστὸν ἀληθῆ φαμὲν εἶναι Θεόν∙ καὶ ἄνθρωπον ἀληθῆ∙ ἓν πρόσωπον ἔν δυοὶ φύσεσι∙ καὶ δύο φύσεις ἐν ἑνί προσώπῳ , διόπερ ὅταν λέγωμεν τὸν Θεὸν ταπεινόν τι ἢ ἀσθενὲς παθεῖν , οὐ τοῦτο κατὰ τὴν ὑπεροχὴν τῆς θείας ἐννοοῦμεν , κατὰ δὲ τὴν ἀσθένειαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως δηλονότι∙ καὶ οὕτως οὐδεὶς τῇ ἡμετέρᾳ πίστει λόγος ἐναντιούμενος καθορᾶται∙ οὑτωσὶ γὰρ οὐδεμίαν τῆς θείας φύσεως σημαίνομεν ἀσθένειαν∙ ἀλλ’ ἓν Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου πρόσωπον δείκνυμεν εἶναι∙ οὐ τοίνυν τῇ τοῦ Θεοῦ σαρκώσει ἀσθένειά τις αὐτῷ νοεῖται γεγονέναι∙ ἀλλ’ ἡ τοῦ Θεοῦ φύσις πιστεύεται ὑψωθῆναι∙
Βώσσος
Ἔστω ταῦτα∙ μὴ δ’ ὁτιοῦν ἢ λόγον ἔχον οἷόν τε δειχθῆναι , τὸ , τὸν Θεὸν , ἐκεῖνον τὸν ἄνθρωπον ὃν ὁ Πατὴρ Υἱὸν ἑαυτοῦ ἀγαπητὸν ἐν ᾧ εὐδόκησεν ἐκάλεσε∙ καὶ ὃν ὁ Υἱὸς ἑαυτῷ Πατέρα πεποίηκεν∙ οὕτωσὶ τούτῳ χρήσασθαι ἢ τὰ καθ’ αὐτὸν οὕτω διατεθῆναι ἐπιτρέψαι∙ τίς δὲ δικαιοσύνη , ἄνθρωπον δικαιότατον πάντων , ἀποθανεῖν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν παραδοῦναι∙ τίς ἀνθρώπων εἴ τινα τιμωρησάμενος δίκαιον ἵν’ ἐλευθερώσῃ τὸν ἄδικον , δίκης ἄξιος οὐκ ἂν κριθείη , πρὸς τὸ αὐτὸ τοίνυν εἰρημένον ἄτοπον ἐπανιέναι τὸ πρᾶγμα δοκεῖ∙ εἰ μὲν γὰρ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἑτέρως οὐκ ἐδύνατο σῶσαι , εἰ μὴ τοῦ δικαίου κατεψηφίζετο , τὸ παντοδύναμον αὐτοῦ ποῦ φανεῖται · εἰ δὲ δυνάμενος οὐκ ἠθέλησε , πῶς ὑπεραπολογησόμεθα τῆς σοφίας αὐτοῦ καὶ τῆς δικαιοσύνης∙
Ἀνσέλμος
Ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ οὐχ ὃν τρόπον οἱ ἰουδαῖοι δοκοῦσι τὸν ἄνθρωπον ἐκεῖνον διέθετο , ἢ τὸν δίκαιον ἀποθανεῖν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν παραδέδωκεν∙ οὐ γὰρ ἄκοντα πρὸς θάνατον ἐκεῖνον ἠνάγκασεν∙ ἢ σφαγῆναι προύτρεψεν∙ ἀλλ’ αὐτὸς ἑκὼν τοῦ θανάτου ἐγεύσατο ἵνα τοὺς ἀνθρώπους ἐλευθερώσῃ∙
Βώσσος
Ἀλλ’ εἰ καὶ μὴ ἄκοντα ἅτε τῇ τοῦ Πατρὸς θελήσει συνευδοκήσαντα , πῶς αὐτὸν ὅμως ἀναγκάσαι δοκεῖ προστάττων∙ περὶ γὰρ τοῦ Χριστοῦ λέγεται ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν μέχρι θανάτου∙ θανάτου δὲ σταυροῦ∙ διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε∙ καὶ ὅτι ἔμαθεν ἐξ’ ὧν ἔπαθε τὴν ὑπακοήν∙ καὶ ὅτι τοῦ ἰδίου Υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο , ἀλλ’ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν ἑαυτόν∙ καὶ αὐτὸς ὁ Υἱός φησιν , οὐκ ἦλθον ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με∙ καὶ πάλιν , καθὼς ἐντολήν δέδωκέ μοι ὁ Πατὴρ οὕτω ποιῶ∙ πάλιν∙ τὸ ποτήριον ὃ δέδωκέ μοι ὁ Πατὴρ οὐ μὴ πίω αὐτό ; πάλιν∙ Πάτερ εἰ δυνατὸν παρελθέτω ἀπ’ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο∙ πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω ἀλλ’ ὡς σύ∙ πάλιν∙ Πάτερ εἰ οὐ δύναται τὸ ποτήριον τοῦτο ἀπελθεῖν ἀπ’ ἐμοῦ , εἰ μὴ αὐτὸ πίω , γενηθήτω τὸ θέλημά σου∙ ἐν πᾶσι τούτοις δοκεῖ τὸν Χριστὸν τῆς ὑπακοῆς ἀναγκαζούσης μᾶλλον ἢ γνώμης οἰκονομούσης ἑκουσίου τὸν θάνατον ὑπομεῖναι∙