Belarusian

Ukrainian

ШАНУЙЦЕ І ЛЮБІЦЕ СВАЮ РОДНУЮ МОВУ

( Нашым слаўным дзецям , піянерам і школьнікам )

У Расіі быў вялікі педагог Канстанцін Дзмітрыевіч Ушынскі . Усё сваё жыццё ён прысвяціў школьнай справе , выхаванню маладога пакалення . Яго кнігі , напісаныя для пачатковых школ , глыбока прадуманы і складзены з вялікай любоўю . Ён напісаў школьныя чытанкі для першага і другога года навучання «Родное слово» і дзве кнігі «Детский мир» . Гэтыя кнігі не страцілі свайго значэння і ў нашы дні . І цяпер кожны з вас зачытваецца творамі Ушынскага — кароткімі , змястоўнымі , цікавымі расказамі .

Ушынскі натхнёна любіў мову народа , сваё роднае слова , і ў сваіх маладых выхаванцах ён выклікаў пачуццё любві і замілавання да мовы народа .

Нашы беларускія пісьменнікі , кроўныя дзеці свайго народа , не адзін раз гаварылі ў сваіх творах аб вялікім значэнні роднага слова , аб тым , як трэба любіць і шанаваць яго .

Беларускі народ , як і кожны народ , мае сваю багатую гісторыю , гісторыю барацьбы супроць прыгнятальнікаў , барацьбы за сваё сацыяльнае і нацыянальнае вызваленне , за сваю незалежнасць . Толькі Вялікая Кастрычніцкая рэвалюцыя дала яму дзяржаўнасць і прынесла поўную нацыянальную і сацыяльную незалежнасць , забяспечыла буйны росквіт роднага слова , мовы народа , якую пранёс ён праз вякі і не страціў яе .

Савецкі перыяд у гісторыі беларускага народа — гэта сапраўдны залаты век яго развіцця . Пышным цветам расцвітае наша культура , нацыянальная па форме , сацыялістычная па зместу . Вы , дзеці беларускага народа , атрымалі магчымасць вучыцца ў школах на сваёй роднай мове . І не толькі школы мае беларускі народ . У нас ёсць цяпер тэхнікумы , інстытуты , універсітэт , Акадэмія навук , свае тэатры . Усё гэта атрымалі мы дзякуючы нашай роднай савецкай уладзе . І вы , савецкія школьнікі , павінны быць дастойнымі сваёй вялікай Радзімы . Авалодваючы асновамі навук , вам трэба пазнаваць свет , законы , па якіх развіваецца грамадскае жыццё , ведаць і любіць свой народ , сваю Радзіму , будаваць новае жыццё на асновах , указаных нам бяссмертным Леніным , і якія ажыццяўляе наша бальшавіцкая партыя .

Роднае слова — гэта першая крыніца , праз якую мы пазнаём жыццё і акаляючы нас свет . Пагэтаму вам неабходна так старанна вывучаць сваю родную мову , ведаць і любіць лепшыя творы беларускай літаратуры . І перш за ўсё трэба ведаць свой народ , яго гісторыю , яго багатую вусную творчасць .

Шмат вуснай творчасці нашага народа сабрана і запісана этнографамі : легенды , казкі , песні , прыказкі . Але далёка не ўсё з народнай творчасці сабрана і запісана . Ды і цяжка гэта зрабіць , бо народ — вечны і нястомны творца . Жыццё не стаіць на адным месцы , падзеі змяняюцца падзеямі ў нашым няспынным руху наперад . І народ не можа не адклікнуцца на іх сваімі мыслямі і пачуццямі . Таму ўсе выдатнейшыя паэты і пісьменнікі , кампазітары , музыканты прыслухоўваліся і прыслухоўваюцца да творчасці народа , да яго песень , мелодый і выкарыстоўваюць іх у сваіх мастацкіх творах .

Успомніце геніяльнага рускага паэта Пушкіна , успомніце Крылова , Льва Талстога , геніяльнага ўкраінскага кабзара Тараса Шаўчэнку і нашага беларускага песняра-баяна Янку Купалу , а таксама вялікіх кампазітараў — Глінку , Чайкоўскага і другіх . Усе яны чула прыслухоўваліся да голасу свайго народа . Яны бралі ўсё лепшае , што стварыў народ за многавяковую гісторыю , і выкарыстоўвалі ў сваіх творах . Вось чаму іх творчасць так захапляе і палоніць нас сваім хараством , паўнакроўнасцю вобразаў і мастацкага слова .

Вось чаму і вам трэба любіць , ведаць і шанаваць мову свайго народа і ўмець дасканала валодаць ёю .

Belarusian

Ukrainian

Белым кветам адзета каліна
Ды бялей ад каліны Марына
— А чаго ты , як месяц , красна ?
— Я не ведаю , — кажа яна .

Раз вярнулася позна Марына ;
У касе яе кветка каліны .
— А чаго ты , як месяц , ясна ?
— Я не ведаю , — кажа яна .

Ды не век расцвітае каліна ,
Не ўплятае ўжо кветак Марына .
— А чаго ты , як месяц , сумна ?
— Я не ведаю , — кажа яна .

А калі абляцела каліна , —
Атруцілася зеллем Марына ,
І , як месяц далёкі , блядна
Ў дамавіне ляжала яна .

Belarusian

Ukrainian

Паміж пяскоў Егіпецкай зямлі ,
Над хвалямі сінеючаго Ніла
Ўжо колькі тысяч год стаіць магіла :
Ў гаршчку насеньня жменю там знайшлі .
Хоць зернейкі засохшымі былі ,
Усё-ж такі жыцьцёвая іх сіла
Збудзілася і буйна ўскаласіла
Парой вясенняй збожжэ на ральлі .

Вось сымвол твой , забыты краю родны !
Зварушэны нарэшці дух народны ,
Я верую , бязплодна не засьне ,
А ўперад рынецца , маўляў крыніца ,
Каторая магутна , гучна мкне ,
Здалеўшы з глебы на прастор прабіцца .