δυνάμει πεπυργωμένην, καὶ οἷον ἀμάχῳ φλογὶ ταῖς
ἄνωθεν εὐμενείαις διεζωσμένην. Τρέχει τοίνυν ὁ ἄγ-
γελος ἐκμετρῆσαι τὴν Ἰερουσαλὴμ, καὶ οἷον ὁρίσαι
πλατεῖαν αὐτὴν καὶ εὐμηκεστάτην. Καὶ⁸ ταυτὶ μὲν
ίστορικῶς. η
. Φαίην δ’ ἂν ὅτι καὶ ἐπ’ αὐτῆς τῆς Ἑκκλησίας
Χριστοῦ νοοῖτο ἂν εἰκότως ή ὅρασις. Τετυραννεύκει
μὶν γὰρ κατά πάντων ὁ Σατανᾶς τῶν ὄντων ἐπὶ τῆς
γῆς, καὶ γεγόναμεν αἰχμάλωτοι, τοῖς ἐκείνου ζυγοῖς
ὐπενηνεγμένοι. Ἀλλ’ ἡ τοῦ Σωτῆρος χάρις συνέτριψε
μὲν τὸ ἐκείνου κέρας, κατελέπτυνε δὲ τὴν ὑπεροψίαν.
Τεθριάμϐευκε γὰρ ἀρχάς τε καὶ ἐξουσίας καὶ κοοο
σμοκράτορας, τὰς ἀντικειμένας δυνάμεις, ἐξείλετο
δὲ ἡμᾶς, καὶ τῶν ἐκείνου δεσμῶν ἁπέλυσεν.Ἤγειρεν
ἡμῶν τὴν Ἐκκλησίαν, τὴν ἁγίαν ἀληθῶς καὶ δια-
έδητον πόλιν, τῆν εὐρείαν καὶ εὐμηκεστάτην, ἣν
κατακάρπως ᾠκήκαμεν ἄνθρωποί τε καὶ κτήνη,
τουτέστιν οἱ λελοτωμένοι τε ἤδη, καὶ oi μήπω πρὸς
τοῦτο ἥκοντες μέτρου, μέλλοντες δὲ καὶ μυσταγω-
γούμενοι. Κατῳκήκαμεν πόλιν, ῆν αὐτὸς τειχίζει
Χριστὸς, ἁρῤήτοις δυνάμεσι καταφλέγων τοὺς ἀνθ-
εστηκότας. καὶ τῆς ἑαυτοῦ δόξης ἀναπιμπλῶν, καὶ
οἷον ἑστηκὼς ὲν μέσῳ τῶν οἰκούντων, οἷς ἐπηγγέλλετο
λέγων’ ι Ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας
ιως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. ι Ταύτης τῆς ἁγίας
πόλεως διεμέμνητό που καὶ ὁ προφήτης Ἡσαΐας,
λέγων’ ι Οί ὀφθαλμοί σου ὄψονται Ἰερουσαλὴμ, πόλις
πλουσία, σκηναὶ αἳ οὐ μὴ σεισθῶσιν, οὐδ’ οὐ μὴ
σαλευθῶσιν oi πάσσαλοι τῆς σκηνῆς αὐτῆς, οὐδὲ τὰ
σχοινία αὐτῆς οὐ μὴ διαρραγῶσι. ι Καὶ πρὸς αὐτὴν c
δέ φησι· ι Πλάτυνον τὸν τόπον τῆς σκηνῆς σου καὶ
τῶν αὐλαιῶν σου. Πῆξον, μὴ φείστγ ἔτι εἰς τὰ δεξιὰ
καὶ εἰς τὰ ἀριστερὰ ὲκπέτασον. ι Κατευρύνεται γὰρ
ὴ Ἐκκλησία Χριστοῦ, καὶ είς ἄπειρον ἐκτείνεται,
ἀναριθμήτους ἀεὶ δεχομένη τοὺς προσκυνοῦντας αὖ*
τόν.
Ὢ, ὢ φεύγετε ἐκ γῆς βορῤᾶ, λέγει Κύριος,
διότι ἐκ τῶν τεσσάρων ἀνέμων τοῦ οὐρανοῦ
συνάξω ὑμᾶς, λέγει Κύριος. Εἰς Σιὼν ἀνασώ-
ζεσθε oi κατοικοῦντες θυγατέρα Βαϐυλωνος.
ΙΒ’. Ἐπιστυγνάζει μὲν ὥσπερ τοῖς παθοῦσι τὴν
αίχμαλωσίαν, ὡς δύσοιστον ἁνιττλᾷσι τὴν ταλαιπω-
ρίαν, καὶ καὶ ἀπονοσφίζεσθαι κελεύει λοιπὸν τῆς
Χαλδαίων χώρας, ὼς ἐνὸν ήδη τοῦτο δρᾷν αὐτοῖς,
ἐξείργοντος οὐδενὸς, αὑτοῦ τε συλλέγοντος ὲκ τόποι
παντὸς τοὺς ταῖς τῶν πολεμίων προσϐολαῖς κατεσκε-
δασμένους. Θυγατέρα δὲ Βαὸυλῶνος, καὶ γῆν τοῦ
βορρᾶ, τὴν ζτῶν Χαλδαίων χώραν ὀνομάζει. Δί γὰ
μητροπόλεις ὲν τάξει μητέρων τέθεινται ταῖς ἄλλαις,
αἳ πράττοιεν ἂν ὑπ’ αὑταῖς. Βορειοτὲρα δέ πως καὶ
πρὸς hic κειμένη, τῶν Χαλδαίων ἡ χώρα. Καὶ ταυτὶ μὲν ἡμῖν, ὡς πρὸς γε τὰ ἐκ τῆς ἱστορίας εἰρήσθω
πάλιν.
Μεταφοιτᾷ δὲ ὁ λόγος είς Θεωρίαν τὴν πνευματι-
κὴν, καὶ τὸ τοῦ Σωτῆρος ἤδη πως εἰσκρίνεται πρόσ-
-ωπον, καταγλυκαινομένου τρόπον τινὰ, μόνον δὲ
οὐχὶ καὶ ἐπιδακρύοντος τοῖς ἐπὶ τῆς γῆς, διὰ τοι τ
πάντας τὴν τοῦ τυραννήσαντος Σατανᾶ λατρείαν ὑπο-

3'5 COMMENTARIUS 1N ZACllARlAM PHOPHETAM. 54
iamma eircumseptam. Currit ergo angelus ut me
tiatur Jerusalem, ejusque latitudinem et longitu-
inem quasi definiat. Et haec quidem historice.
Allirmaverim porro etiam de ipsa Christi Eccle-
sia visum hoc apte explicari posse. Exercuerat
enim tyrannidem Satanas in mortales universos,
eramusque captivi, illius iugo subditi. Verum Sal-
vatoris gratia eius cornu contrivit, et superbiam
attenuavit. Triumpbavit enim principes, et pote—
states. et mundi rectores, et adversarias virtutes.
667 eripuitque nos. et illius vinculis expedivit.
iaci-tavit Ecclesiam nostram vere sanctam,ot fama
nobilem civitatem, latam et longissimam, quam cum
'rnctu incolimus homines, et iumenta, hoc est ver-
bo Dei inStituti jam, et qui ad hunc terminum non-
dum pervenerunt, pervenient autem , et sacra do-
ctrina adbnc imbuuntur. llabitamus civitatem, quam
nnmit ipse Christus viribus, quantas oratio comple-
cti nulla potest, urens adversarios, et gloria sua
impletis, et quasi in medio habitantium stans, qni—
bus id promisit, in luec verba ει Ecce ego vobis-
cum sum omnibus diebus usque ad consummatio-
nem saeculi ³’.› Hujus sanctae civitatis meminit ali-
cubi propheta quoque Isaias, his verbis : r Oculi tni
vidcbunt Jerusalem, civitas dives, tabernaeuia qua:
non commovebuntur, neque movebuntur paxilli ta-
bernaculi eius, neque funiculi ejus disrumpeutur”.»
Et ipsam sic alloquitur. ι Dilata locum tabernaculi
tui, et tentoriorum tuorum. Fige, ne parcas, adhuc.
ad deXIeram et sinistram dilata “. ι Dilatatnr enim
Ecclesia Christi, et in immensum extenditur ,
innumerabiles semper ipsum adorantes susci-
picus.
Vens. 6, 7. 0, ο fugite de terra gquilonis, dicit
Dominus : quia de quatuor ventis ςτείὶ congregabo vos.
dicit Dominus. In Sion miramini, qui habitatis filium
Babylonis.
Xllflugemiscit quodammodo super iis qui captivi
I'ueraut, ut aerumna intolerabili exercitis : atque
etiam de czetero decedere Chaldaeorum terra horta-
tur, qnod illis jam istud facere nemine vetante liceat,
et ipse hostium impressionibns dispersos colligat.
Filiam porro Babylonis et terram aquilonis Cbaldmo-
rum regionem nominat. Metropoleseuim aliis urbibus
sibi subjectis instar matrum sunt. Clialdreorum vero
regio aquilonem iutcretorientem sita est. Et ista qui-
d‘em a nobis secundum historiam dicta rursum sunto.
Transit autem sermo ad considerationem Spiriltta‘
lein, et personam Salvatoris deinceps insinuat, dulci
aflectu veluti liquescentis, et propemodum illacry-
mantis mortalibus, quia omnes ad tyrannum Satanam
colendum properent, etilli serviant servitutem adeo
“ Matth. xvvm, 20. ⁸³ lsa. xxxiii, ‘20. "° Isa. LIV, 2.